دسترسی به کانال ریشه در گذشته یکی از مواقع چالشبرانگیز در زمینه دندانپزشکی بوده است، که حالا با پیشرفت تکنولوژی و توسعه وسایل مدرن، فرآیند این کار توسط فایل روتاری بهبود یافته است.
کانالهای ریشه دندانها دارای ساختارهای حساسی هستند، که شامل دالان و دهلیزهای پیچیده اند که نیازمند وسیلههای انعطافپذیر است و در عین حال باید استحکام مناسبی داشته باشند که برای اجرای انجمندو یا خارج کردن عفونتها لازم میباشد.
در گذشته، این فرآیند با استفاده از وسایلی انجام میشد که ممکن بود به سادگی شکسته شوند یا انعطاف کافی را فراهم نکنند. این موضوع باعث مشکلات زیادی برای دندانپزشکان میشد، زیرا امکان دسترسی به نقاط مختلف کانال ریشه و حتی خود عمل دندان با خطر شکستن ابزارها همراه بود.
اکنون، با توجه به پیشرفت تجهیزات، دندانپزشکان میتوانند از فایلهای روتاری با استحکام بالا و همچنین انعطاف کافی استفاده کنند. این وسایل پیشرفته این امکان را به دندانپزشکان میدهند که به راحتی و با کمترین خطر، به تمام نقاط کانال ریشه دسترسی پیدا کنند و فرآیند انجمندو یا حتی خارج کردن دبریها را با دقت و کارآمدی انجام دهند.
فایل روتاری چیست؟
فایل روتاری دندانپزشکی، یکی از تجهیزات حیاتی در امور درمان عصبکشی دندانپزشکی است و در مواقعی که دندان بهطور چشمگیری خراب شده باشد، به عنوان یک ابزار بسیار کارآمد و کاربردی تلقی میشود.
اگرچه دندانپزشک عصبکشی را به عنوان راهکار مناسب برای بهبود وضعیت دندان شما در نظر میگیرد، اما در شرایطی که ضرورت به عصبکشی حاکم است، فایل روتاری ابزاری بینظیری است که برای ترمیم عصب دندان بهشمار میآید و از از دست دادن دندان شما جلوگیری مینماید.
اصلا فایل روتاری دندانپزشکی چیست؟ همانطور که پیشتر بیان شد، فایل روتاری دارای دو هدف اساسی است:
دسترسی به کانال ریشه دندان را آسان می کند و همچنین ضدعفونی کردن کانال ریشه دندان است. کانالهای مرتبط با ریشه دندانها بسیار حساس و پیچیده هستند، که دارای ساختارهای باریک و انحناهای متعددی هستند که نیازمند ابزارهای انعطافپذیر و ضدعفونی کننده مؤثر میباشند.
با بهرهگیری از فایل روتاری، دندانپزشکان میتوانند بهصورت دقیق و کارآمد، به کانالهای ریشه دندان دسترسی یابند و عملیات ضدعفونی کردن را با اطمینان و اثربخشی انجام دهند، در نتیجه جلوی مشکلات بیشتری از جمله از دست دادن دندان را میگیرند.
فایل روتاری دندان پزشکی چه کاربرد هایی دارد؟
هنگامی که پوسیدگی دندان به حد عمیق میرسد ممکن است ریشههای عمیق دندان را نیز درگیر کند، استفاده از ابزارهای معمولی برای تراشیدن پوسیدگی کارآمد نیست. این ابزارها قادر به نفوذ به عمق دندان نیستند و در نتیجه، ممکن است پوسیدگی باقی بماند و به مشکلات بیشتری منجر شود.
اما فایلهای روتاری دندانپزشکی به همین دلیل طراحی و تولید شدهاند. این محصولات با استحکام بالا و انعطاف فوقالعاده، قادرند به عمق ریشههای دندان نفوذ کنند، و پوسیدگیها را بهطور کامل تراش کرده و آنها را کاملاً خارج کنند.
فایلهای روتاری با چرخش 360 درجه، حالت ریشه دندان شما را دربر گرفته و از وارد شدن آسیب به بخشهای دیگر دندان جلوگیری میکنند. این محصولات قادرند کانالهای دندان را ضدعفونی کرده و به پزشک کمک کنند تا با سرعت بیشتری دندان شما را ترمیم کند.
علاوه بر این، این فایلهای روتاری میتوانند کانال ریشه آسیبدیده دندان شما را به شکل مناسبترین حالت ممکن تغییر شکل دهند و به ترتیب استانداردترین وضعیت را برای آن اعمال کنند. استفاده از این فایلهای روتاری باعث کاهش بسیار زیاد احتمال ایجاد شکاف یا ترک در دندان میشود و با امنیت بسیار بالا، فرآیند ترمیم دندان شما را تسهیل میکنند.
کاربرد انواع فایل روتاری در دندانپزشکی
استفاده از فایل روتاری در دندانپزشکی چه مزایایی دارد؟
با توجه به ابعاد مناسب فایل روتاری دندانپزشکی در طول روند درمان، حداقل ناراحتی بیمار تضمین میشود که بیمار در طول درمان کمترین درد ممکن را داشته باشد. همچنین، به دلیل استفاده از میکروموتورها برای چرخش فایل، صدای تولید شده بسیار کمتر و مزاحمت آزاردهنده نیست.
سرعت بالای فایل روتاری به انجام سریعتر کارها کمک میکند، بنابراین برای مراکز درمانی با تعداد بیماران زیاد، بهرهوری اقتصادی بیشتری ایجاد میشود. فایلهای روتاری دندانپزشکی در ابعاد مختلف بر اساس نوع و سن دندانها تنوع خاصی دارند. این تنوع امکان انتخاب فایل مناسب برای هر بیمار را فراهم میکند و فرآیند اندو را تسهیل میکند.
استفاده از فایل روتاری دندانپزشکی بهبود مسیرهای ریشه از نظر بیومکانیکال را فراهم میکند و دسترسی برای پر کردن دندانها را سهلتر میکند. قابلیت چرخش فایل روتاری به صورت ساعتگرد و پادساعتگرد امکان خروج مواد از کانال ریشه را آسانتر میکند و احتمال شکست فایل را کاهش میدهد.
اگر فایل چرخنده در کانال ریشهای مرطوب قرار گیرد، حداقل آسیب به کانال ریشه وارد میشود و معمولاً به ترک یا شکستگی دیواره کانال منجر نمیشود.
شماره بندی فایل روتاری
شمارهبندی فایل روتاری بر اساس ویژگیهای خاص فایل انجام میشود. اکثر فایلهای روتاری بر اساس طول و قطر تیپر، و گاهاً پارامترهای دیگر، شمارهبندی می شوند یا به عبارت دیگر، ابعاد خاصی دارند.
این فایلها به 6 سایز اصلی تقسیم میشوند که به ترتیب عبارتاند از Sx، S1، S2، F1، F2، F3. ارتفاع تمام این سایزها به جز Sx، 25 میلیمتر است (برای Sx این ارتفاع 19 میلیمتر است).
فایلهای S نسبت به فایلهای روتاری سری F دارای تیپر و قطر مخروط کمتری هستند. با افزایش اعداد پسوند، تیپر و قطر مخروط فایل نیز افزایش مییابد. ارزان طول فایلها، مانند فایلهای ISO، ممکن است برای استفاده در دندانهای مولر و پریمولر (تا 31 میلیمتر) نیز به کار رود.
تیپر فایل به میزان همگرایی لبههای برش فایل اشاره دارد؛ هرچه این همگرایی بیشتر باشد، تیپر فایل نیز بزرگتر است. لازم به ذکر است که فایل روتاری SX بدون تیپر است. میزان تیپر بر اساس درصد بیان میشود و در بازه 2 تا 6 درصد قرار دارد.
چه عواملی باعث شکستن فایل روتاری در دندان می شود؟
عوامل متعددی میتوانند باعث شکستن فایل روتاری در حین درمان دندان شوند. از جمله این عوامل که برخی از آنها بهعنوان مهمترین عوامل شکست فایل روتاری در دندانپزشکی شناخته میشوند، میتوان به فشار زیاد وارد کردن به فایل روتاری اشاره کرد.
زمانی که دندانپزشک فشار زیادی به فایل روتاری در حین کار بر روی دندان اعمال میکند، این اقدام باعث میشود که فایل روتاری بخواهد گشتاور خود را بیشتر کند تا بتواند بهراحتی در دندان حرکت کند. این افزایش گشتاور ممکن است منجر به انحراف فایل شود و در نتیجه، به شکستن آن منجر شود.
برای جلوگیری از شکستن فایل روتاری، دندانپزشک باید حداقل فشار مورد نیاز را به دستگاه اعمال کند تا فقط در محدوده دندان بماند و فشار زیادی به فایل وارد نشود. استفاده از فشار مناسب از موارد حیاتی است که پزشک باید آن را رعایت کند تا مشکلات آینده برای بیمار و پزشک بهوجود نیاید.
اجزای تشکیل دهنده فایل روتاری چیست؟
ابزار دندانپزشکی با اسم فایل روتاری دندانپزشکی، که به صورت چرخشی عمل میکند، از بخشهای مختلفی تشکیل شده است. این بخشها شامل نوک، بخش مخروطی، فلوت، زاویه مارپیچ و توقف اندازهگیری هستند. قطر و ضخامت نوک و بخش مخروطی این فایل روتاری، از ابعاد مختلفی بسته به نوع و سایز موجود متغیر است.
فلوتها نیز به شکل شیارهایی که در لبههای برش وجود دارند، اشاره میکنند و بعنوان عاملی برای ایجاد حفرهها عمل میکنند. تعداد، ترتیب، عمق و عرض این فلوتها در انواع مختلف فایلهای روتاری متفاوت است. زاویه مارپیچ نیز یک بخش اساسی است که جهت چرخش را مشخص میکند و به صورت ثابت یا متغیر در این ابزار ارائه میشود.
در نهایت، توقف اندازهگیری نیز یک بخش حیاتی بر روی فایل روتاری دندانپزشکی است که توسط دندانپزشکان برای تعیین طول مورد نیاز در هنگام استفاده از آن بر روی پروندههای بیماری مورد استفاده قرار میگیرد.
فایل روتاری عصب کشی
فایل روتاری در زمینهٔ عصبکشی دندانپزشکی به عنوان یکی از ابزارهای اندو یا عصبکشی شناخته میشود. فایل روتاری که در حال حاضر مورد استفاده قرار میگیرد، از آلیاژ نیکل و تیتانیوم ساخته شده است.
و بر خلاف فایلهای دستی که از جنس استیل بودند، قابلیت خم شدن و انعطاف پذیری بیشتری دارد و به راحتی میتواند به شکل کانال ریشهای درآید. این فایل با هندپیس اتصال مییابد و دارای توان چرخش بیش از ۵۰۰ دور در دقیقه است.
فایل روتاری، قابلیت خمیده شدن را دارد و این خاصیت به این وسیله امکان می دهد که نفوذ راحتتر به کانال ریشه را فراهم کند. با این حال، باید توجه داشت که استحکام فایل محدود است و در صورت استفاده چندباره از یک فایل، به خصوص اگر انحنا پیدا کرده باشد، احتمال شکستن آن بسیار بالاست.
به همین دلیل دندانپزشکان معمولاً از هر روتاری فقط یکبار استفاده میکنند و تنها در مواردی ممکن است از فایل روتاری دوباره استفاده کنند که قابل استفاده برای همان بیمار باشد.
تفاوت فایل دستی و روتاری
طراحی و ساختار
فایل دستی: انواع فایلهای دستی دارای شکل مستقیم و خطی هستند و به طور اصلی به صورت تخت و بلندتر طراحی شدهاند. برای استفاده از آنها، اصولاً با دست در تماس قرار میگیرند و تحت فشار و حرکت دستی قرار میگیرند، اساساً برای دستیابی به دقت بالا در اصلاح و تنظیمات دندانی به کار میروند.
فایل روتاری: انواع فایلهای روتاری به شکل مخروط یا استوانهای شبیه هستند و با سرعت چرخشی بالا عمل میکنند. آنها برای اتصال به دستگاههای روتاری (دستگاههای مکانیکی با سرعت چرخشی بالا) طراحی شدهاند.
عملکرد و کاربردها
فایل دستی: این فایلهای دستی با دستهای دندانپزشک در داخل کانالهای ریشه دندان قرار میگیرند. و به دلیل عملکرد دستی و طراحی خاص آن، برای کارهای دقیقتر و موقتی مورد استفاده قرار میگیرند. معمولاً در اصلاح و تنظیمات دقیق از فایل دستی استفاده میشود.
فایل روتاری: به دلیل عملکرد چرخشی و سریع، این فایلهای روتاری برای برداشتن مواد بیشتر، تخلیه سریعتر، تمیز کردن، توسیع، تنظیمات و ایجاد شکل در کانالهای ریشه استفاده میشوند. آنها برای حذف مقادیر زیادی از مواد دندانپزشکی و ایجاد شکلهای بزرگتر مناسب هستند.
نوع سطح کاری
فایل دستی: به دلیل عملکرد دستی و تماس مستقیم با قطعه، این نوع فایلهای روتاری برای کارهای صاف کردن دندان، ایجاد شیارها و تنظیمات دقیق سطوح دندان ها استفاده میشوند.
فایل روتاری: فایلهای روتاری به عنوان یک ابزار با سرعت بالا، برای حذف سریع مواد دندانپزشکی، شکل دهی سریع به قطعات و ایجاد مسیرها و شکلهای عمده دندان استفاده میشوند.
تفاوت فایل روتاری گلو و بلو